Czy kiedykolwiek ktoś z Was zastanawiał się nad tym czym jest zdrowie psychiczne. Często potocznie używamy terminów chory psychicznie, zaburzony a zdarzają się obraźliwe wyrażenia typu wariat, świr. Z ciekawością zapytaliśmy psychiatry co oznacza zdrowie psychiczne. poprosiliśmy o odpowiedź zrozumiałą dla niespecjalisty, laika w medycynie. Otóż odpowiedź nie tyla nas zdziwiła co wydała się prosta i oczywista. Okazuje się, że psychiatra badając pacjentów często musi wystawić zaświadczenie o zdrowiu psychicznym badanego. Nie może jednak z kilku przyczyn napisać tego wprost, formułuje jedynie określenia w stylu: „brak objawów choroby psychicznej” lub podobne.
Pan doktor wyjaśnienia zaczął od tego, iż każdy specjalista doskonali swój warsztat diagnostyczny, w miarę doświadczenia wzbogaca wiedzę teoretyczną i praktyczną w dziedzinie psychopatologii. Psychiatria to specyficzna dziedzina medycyny, w procesie diagnozy badania dodatkowe odgrywają tylko nieznaczną rolę. Techniki obrazowania TC, MRI i np. badania krążenia mózgowego oraz techniki badań neuro-psychologicznych mogą czasami zdominować rozpoznanie wskazując na zmiany organiczne w Ośrodkowym Układzie Nerwowym. Dotyczy to tylko pojedynczych przypadków, o większości rozpoznań decyduje wiedza oraz doświadczenie kliniczne badającego.  Oczywiście największe znaczenia w tym procesie ma osobiste badanie oraz szeroki wywiad zebrany od pacjenta i jego bliskich osób.
Więc jakim torem idzie rozumowanie lekarza psychiatry. Nasz rozmówca uważa, ze praktycznie każdy psychiatra ma swój schemat zależny od zebranych obserwacji. Oczywiście w końcowym etapie o rozpoznaniu zaburzeń psychicznych decydują kryteria diagnostyczne jasno określone przez WHO czy Światową Organizację Zdrowia. Jeżeli jesteście zainteresowani tym jakie dziś wygląda klasyfikacja zaburzeń psychicznych, proponuje zapoznać się z nią pod adresem ICD-10 F.
Wracając do tematu, każdy człowiek to inna osobowość. Posiada często pewien typ reagowania na sytuacje środowiskowe, emocjonalnie. Ma pewne zdolności adaptacyjne, reaguje w ten czy inny sposób na wzruszenia, inne stany emocjonalne. Badając stan zdrowia psychicznego, psychiatra zwraca uwagę czy w jego postępowaniu powtarzają się pewne wzorce, jakie jest ich nasilenie i czy spełniają kryteria objawów zaburzeń psychicznych. Szuka jakby wzoru logiki, stereotypii zachowań. Zdrowy człowiek w każdej sytuacji może zachować się odmiennie. Nigdy nie można przewidzieć dokładnie jego reakcji. W większości chorób pacjenci reagują dość podobnie, jedni lękiem, inni dysforią, jeszcze inni: mają trudności z kontrolą afektu, obserwuje się u nich formalne, jakościowe i ilościowe zaburzenia myślenia i nastroju podstawowego.
Śmiało można powiedzieć, że u każdego zdrowego psychicznie człowieka można doszukać się objawów zaburzeń psychicznych, truizm i dowcip mówi: „nie ma zdrowych ludzi, są tylko niedokładnie zbadani”. Jednak o rozpoznaniu decyduje nasilenie i ilość objawów, jednym słowem muszą być spełnione kryteria diagnostyczne danej jednostki chorobowej.
Zdrowy człowiek może a nawet powinien mieć możliwość odczuwania wszelkich nastroi, radości i smutku w zależności od sytuacji, spokoju i zdenerwowania, śmiechu i płaczu. Ma prawo do swoich „przygnębień” nie każde to od razu depresja. Zdrowy człowiek nie odczuwa ograniczeń w funkcjonowaniu, może uczyć się, pracować. Problemem staje się gdy zaczyna zawsze reagować w jeden sposób, np. codziennie pijąc alkohol lub gdy tygodniami czy miesiącami jest smutny lub w podwyższonym nastroju, wtedy możemy podejrzewać pewne nieprawidłowości. W takim przypadku warto zwrócić się o poradę do specjalisty psychiatry.