Leczenie uzależnień posiada w swojej ofercie wiele placówek. Należą do nich: OTU czyli Oddziały Terapii Uzależnień, Oddziały detoksykacyjne, placówki stacjonarne, dzienne i ambulatoryjne, gabinety prywatne, przychodnie. Nadzór nad ich funkcjonowaniem powinny sprawować agendy rządowe np. PARPA, jednak nie wywiązują się one z obowiązków. Z tego powodu w Polsce działa co setki lub tysiące naciągaczy, którzy wykorzystują trudną sytuację osób uzależnionych. W tym artykule skupimy się jednak na podstawowych wymogach merytorycznych i prawnych, które powinien spełniać Ośrodek Leczenia Uzależnień. Zacznijmy od definicji. Dotychczas w naszym kraju dzieliliśmy zakłady lecznictwa odwykowego na:

1. Stacjonarne oddziały terapii uzależnień
2. Poradnie terapii uzależnień
3. Oddziały detoksykacyjne

Ośrodek Leczenia uzależnień to placówka, która posiada w strukturach co najmniej dwie z wymienionych wyżej jednostek. Z tego powodu nie są nim wszelkie prywatne gabinety, bez znaczenia co podają w swojej ofercie.

Leczenie uzależnień, co charakteryzuje prawidłowo działające placówki, podamy tylko warunki niezbędne omijając krytykę nieprawidłowości.

• Legalność działania, wydaje się sprawą oczywistą

Każdy zakład wg obowiązującego prawa powinien posiadać wpis w Rejestrze Podmiotów Wykonujących Działalność Leczniczą, łatwo to sprawdzić odwiedzając stronę: https://www.rpwdl.csioz.gov.pl/. Odwiedzając stronę wpisu danej placówki dowiemy się jakie jednostki istnieją w jej strukturze, czy placówka może prowadzić detoksykację, czy posiada OTU, PTU. Korzystając z ofert legalnie działających zakładów nie narażamy się na ew. udział w stosownych dochodzeniach a przede wszystkim mamy zagwarantowane choć minimum bezpieczeństwa. Dokonując wpisu dana placówka musi udowodnić, że spełnia wymagania sanitarno- epidemiologiczne, zatrudnia kadrę o koniecznych kwalifikacjach. Te placówki są stale monitorowane pod względem jakości przez wiele podmiotów samorządowych i państwowych.

• Program terapeutyczny

Oczywiście nie istniej program terapii idealny dla wszystkich pacjentów i dostosowany do wszystkich zależności. Dobry ośrodek terapii uzależnień powinien jasno precyzować do kogo adresuje ofertę. Jakie zależności leczy, czy posiada specjalizację w terapii np.: leczenie lekomanii, alkoholizmu, narkomanii, zakupoholizmu, hazardu patologicznego i pozostałych. Ważne jest czy prowadzi grupy homogenne, czy terapia skierowana jest do wszystkich grup wiekowych, czy w procesie leczenia zwraca uwagę na istniejące u pacjenta powikłania uzależnień, czy prowadzi rehabilitację. Jaki udział w programie mają specjaliści lekarze, psychoterapeuci, dietetycy, fizjoterapeuci. Czym szersza działalność tym skuteczniejsza terapia.  Porównajmy np. dwa klasyczne przykłady i typy pacjentów:

1. Osoba dojrzała, posiadająca wykształcenie, rodzinę, bez problemów socjalnych, aktywna zawodowo. Prawdopodobnie zależność istnieje u niej od wielu lat, 20, 30, 40. Do terapii skłoniły ja względy sytuacyjne, nasilające się zaburzenia funkcjonowania, szkody zdrowotne. Prawdopodobne jest, że krótkotrwały intensywny program leczniczy stacjonarny  i kontynuacja ambulatoryjna przyniesie dobry efekt. Taki pacjent ma spore wsparcie społeczne, dobrze funkcjonuje, podstawową jego leczenia powinna być całkowita abstynencja i profesjonalna redukcja szkód.
2. Młody pacjent uzależniony od alkoholu lub narkotyków, kawaler, nieaktywny zawodowo, na utrzymaniu rodziców. Zależność rozwijała się od kilku czy też kilkunastu lat.  W obrazie psychopatologicznym dominują zaburzenia zachowania i cechy osobowości nieprawidłowej. Badania dowodzą, że w tych przypadkach decyduje o skuteczności ilość godzin psychoterapii. Dla tej osoby najlepszy byłby program terapeutyczny stacjonarny, wielomiesięczny, z możliwością kontynuowania nauki. Ogromne znaczenie ma readaptacja, uspołecznienie, oddziaływania grupowe.

• jako mniej istotne pominiemy: cenę leczenia, warunki socjalne, regulamin ośrodka, tutaj każdy ma inne preferencje

Wnioski: Wg nas nie istnieją „dobre ośrodki leczenia uzależnień” posiadające wysoką skuteczność w terapii wszystkich pacjentów. Każdy chory powinien wybierać placówkę kierując się indywidualnymi kryteriami. Niektóre zakłady mają bardzo dobrą ofertę medyczną, inne ograniczają się do psychoterapii, istnieją ośrodki krótko i długoterminowe. Przy wyborze dobrze jest oprzeć się na opinii lekarza, określić główne problemy pacjenta i wybrać ofertę najlepiej dopasowaną.